แชร์

tweet

คุณภาพน้ำ....เพื่อ ปลาสวยงาม

การเลี้ยงปลาสวยงามมีการพัฒนาไปอย่างรวดเร็ว มีผู้สนใจเลี้ยงปลาสวยงามกันมากขึ้น ซึ่งมีทั้งที่เลี้ยงเป็นงานอดิเรก เพื่อความเพลิดเพลิน เลี้ยงเป็นอาชีพเสริมและเลี้ยงเป็นอาชีพหลัก แม้ดูเป็นเรื่องง่าย ผู้เลี้ยงหลายรายที่ประสบปัญหาปลาเกิดโรค และปลาตาย ทำให้ถึงกับเลิกเลี้ยงไปบ้างก็มี ทั้งนี้เนื่องจากมีปัจจัยหลายประการที่เกี่ยวข้อง

ความสำคัญของน้ำต่อการดำรงชีพของปลา

เป็นแหล่งออกซิเจนที่ปลานำไปใช้หายใจ สภาพน้ำที่ดี มีการเจือปนของสิ่งต่างๆน้อย จึงจะมีการละลายของ ออกซิเจนได้ดีหรือมีปริมาณสูง จะทำให้ปลาสดชื่นมีสุขภาพดีมีการเจริญเติบโตได้ดี สภาพน้ำที่มีการหมักหมมของเศษอาหาร ของเสียจากการขับถ่ายของปลามากเกินไปจะทำให้ปลาแคระแกรนเติบโตช้า ถึงแม้ปลาจะยังมีการกินอาหารดีอยู่ก็ตามหากน้ำมีความไม่เหมาะสม ปลาจะกินอาหารน้อยลงการว่ายน้ำค่อนข้างเชื่องช้า อ่อนแอและเกิดโรคได้ง่าย มีผลทำให้ปลามีสีซีดจางกว่าที่เคยเป็นอยู่ ความสดใสสวยงามลดลง

ประเภทของน้ำที่ใช้เลี้ยงปลาสวยงาม

น้ำใช้เลี้ยงปลาสวยงามมาจากหลายแหล่ง การเลือกใช้จะขึ้นกับความสะดวก ปริมาณ วัตถุประสงค์ของการเลี้ยง ความเหมาะสมในการจัดหา เช่น น้ำประปา ส่วนใหญ่ใช้เลี้ยงปลากันมาก น้ำประปาจัดเป็นน้ำที่มีความเหมาะสมสำหรับเลี้ยงปลาสวยงามได้เป็นอย่างดี ขบวนการผลิตน้ำประปา เน้นที่ความใสสะอาด เพื่อการอุปโภค และบริโภคของมนุษย์ จึงนำเอาน้ำที่มีคุณภาพดีมาผลิตต้องมีการฆ่าเชื้อโรค ทำให้น้ำประปามีความปลอดภัยจากเรื่องโรคพยาธิที่จะมากับน้ำได้ น้ำประปาส่วนใหญ่ยังมีการใช้ปูนขาวช่วยปรับสภาพความเป็นกรดด่างของน้ำ ทำให้น้ำมีความกระด้างและมีความเป็นกรดด่างที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของปลา ข้อดีของน้ำประปาในการเลี้ยงปลาสวยงาม คือ ใส ปราศจากโรคพยาธิ และมีคุณสมบัติเหมาะสม แต่ปัญหาในการใช้น้ำประปา ต้องรู้ปริมาณคลอรีน เหลือตกค้างในน้ำหรือไม่ ความเข้มข้นประมาณ 0.5 - 2.0 มิลลิกรัมต่อลิตร(ppm) มีผลทำให้ปลาตาย เป็นปัญหาที่พบอยู่เสมอต้องทำการกำจัดคลอรีนที่ตกค้างออกเสียก่อน การรองน้ำประปาใส่ภาชนะทิ้งไว้ ประมาณ 2 - 3 วัน จะช่วยไล่คลอรีนออกจากน้ำได้ หรือใช้เครื่องให้อากาศ (Air Pump) ปั๊มอากาศผ่านหัวทรายเป็นฟอง ซึ่งจะทำให้น้ำเกิดการหมุนเวียนตลอดเวลา ใช้เวลา4-6 ชั่วโมง คลอรีนจะระเหยหมดไป

กรณีที่มีความจำเป็นต้องใช้น้ำประปาอย่างเร่งด่วน ต้องใช้สารเคมีใส่เพื่อทำปฏิกริยาเคมีให้คลอรีนที่ตกค้างอยู่หมดไป ต้องไม่มีผลตกค้างหรือก่อผลข้างเคียง สารเคมีที่นิยมใช้ทำปฏิกริยากับคลอรีนในน้ำประปาได้แก่ สารโซเดียมไธโอซัลเฟต หรือ ไฮโปร มีลักษณะเป็นเกล็ดยาว หรือเหลี่ยมผลึกใส ปริมาณ 1 เกล็ด ต่อน้ำ 5 ลิตร การสะสมของก๊าซในน้ำประปา จะมีผลต่อปลา ทำให้กล้ามเนื้อของปลาเกิดการขยายตัว เช่น บริเวณท้อง กล้ามเนื้อตา ทำให้ปลาเสียการทรงตัว หรือตาปูดโปนออกมา มีอาการอักเสบ และจะบอดในที่สุด การกำจัดก๊าซที่สะสมในน้ำทำได้ไม่ยากนัก คือในขณะรองน้ำประปาใส่ภาชนะพยายามให้น้ำมีการกระจายตัวออกให้มากที่สุด อาจใช้เครื่องปั๊มอากาศประมาณ 30 - 60 นาที น้ำประปามีความเป็นกรด อาจใช้สารส้มเพื่อทำให้เกิดการจับตัวของตะกอนและสารแขวนลอยต่างๆ ผ่านระบบกรองเพื่อทำให้น้ำใส หรือใช้ปูนขาวเพื่อปรับความเป็นกรดให้ต่ำลง ไม่เป็นอันตรายต่อการใช้เลี้ยงสัตว์น้ำ น้ำตามธรรมชาติ โดยทั่วไปน้ำจะไม่ใส มีคุณสมบัติเหมาะสมสำหรับการดำรงชีพของปลา ปัญหาที่พบในการใช้น้ำธรรมชาติ อาจมีโรคหรือพยาธิติดมากับน้ำ เช่น เห็บปลา หนอนสมอ ปลิงใส และเห็บระฆัง พวกนี้จะทำลายเนื้อเยื่อปลา ทำให้เกิดโรคระบาด แก้ไขได้โดยใช้ระบบบ่อกรอง ซึมบ่อทราย สามารถป้องกันพยาธิภายนอกได้ ในช่วงฤดูหนาว โรคต่างๆจะมากับน้ำ ทำให้ปลาที่เลี้ยงติดโรค ในช่วงต้นฤดูฝน มีการชะล้างหน้าดินจากน้ำฝนลงสู่แหล่งน้ำธรรมชาติ มีตะกอนขุ่นข้น ไม่สามารถนำไปเลี้ยงปลาได้ หมั่นทำความสะอาดวัสดุกรอง มีตะกอนค่อนข้างมาก ส่วนในช่วงปลายฤดูแล้ง เหมาะสำหรับการเพาะและอนุบาลลูกปลา ทำให้มีการขาดแคลนน้ำใช้ไม่เพียงพอ ต้องมีบ่อสำรองเพื่อพักเก็บน้ำไว้ใช้

คุณสมบัติของน้ำกับการดำรงชีพของปลา

การเลี้ยงปลาสวยงาม เน้นความใสของน้ำ ระบบกรองน้ำดี รับแสงน้อย ไม่มีตะกอนและแพลงก์ตอน อุณหภูมิของน้ำมีผลต่อการดำรงชีพของปลาค่อนข้างมาก เพราะปลาเป็นสัตว์เลือดเย็น ขบวนการเผาผลาญอาหารภายในร่างกาย เปลี่ยนแปลงไปตามอุณหภูมิของน้ำ ในฤดูหนาว อุณหภูมิต่ำ ขบวนการต่างๆในตัวปลาจะลดต่ำลง ยับยั้งการเจริญเติบโต การกินอาหาร และการแพร่พันธุ์ของปลา ลดปริมาณอาหาร และคอยระวังเรื่องการเกิดโรคระบาด ปลากินอาหารลดลง ทำให้สภาพร่างกายมีภูมิต้านทานน้อย ปลาอาจจะป่วย หรือติดเชื้อต่างๆได้ง่าย อุณหภูมิที่เหมาะสมสำหรับปลาโดยทั่วไปจะอยู่ระหว่าง 27 - 32 องศาเซลเซียส ความขุ่นของน้ำจะมีผลต่อการบดบังแสง อุดตันระบบหายใจ ทำให้ปลาขนาดเล็กและไข่ปลาตายได้

คุณภาพน้ำที่เหมาะสมในการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ต้องคำนึงถึงปัจจัยต่างๆที่มีผลต่อการเลี้ยง การตรวจสีของน้ำ ในบางครั้งมักนิยมปฏิบัติกัน ทำให้รู้ถึงสภาพแวดล้อมและสารแขวนลอยที่มีอยู่ในแหล่งน้ำนั้น ๆ สีของน้ำเกิดจากการสะท้อนของแสง ความขุ่นหรือความโปร่งใส เป็นตัวกำหนดความขุ่นของน้ำ เกิดจากอนุภาคของสารแขวนลอยกับอนุภาคดิน สารอินทรีย์ อนินทรีย์ แร่ธาตุ สิ่งมีชีวิตขนาดเล็ก เช่น แพลงก์ตอน แบคทีเรีย เป็นตัวควบคุมให้ปริมาณแสงอาทิตย์ส่องผ่านลงสู่แหล่งน้ำ อุณหภูมิของน้ำเป็นปัจจัยที่สำคัญทั้งทางตรงและทางอ้อมต่อการดำรงชีพ การเจริญเติบโต อุณหภูมิของน้ำตามธรรมชาติ จะผันแปรกับอุณหภูมิอากาศ ออกซิเจนเป็นอีกปัจจัยที่สำคัญในการดำรงชีพ เนื่องจากสัตว์น้ำต้องใช้ออกซิเจนในขบวนการหายใจ เพื่อการเจริญเติบโต ความสามารถละลายน้ำของออกซิเจน ขึ้นกับความดันอากาศ อุณหภูมิ ปริมาณเกลือแร่ เมื่ออุณหภูมิสูงทำให้เกิดกิจกรรมใช้ออกซิเจนมาก ทำให้ปริมาณลดลง

อาจเกิดการขาดออกซิเจนได้ ด้านตรงข้ามการเกิดออกซิเจนละลาย เกิดจุดอิ่มตัว เนื่องจากการผลิตออกซิเจนมากเกินไป จากขบวนการสังเคราะห์แสงของพืชสีเขียว ก็เป็นอันตรายต่อสัตว์น้ำเช่นกัน เช่น ทำให้เกิดฟองอากาศในเลือด ปกติค่าออกซิเจนในน้ำที่เหมาะสมกับการดำรงชีพ อยู่ระหว่าง 5-8 มก./ลิตร ในแหล่งน้ำค่าเป็นกรด-ด่าง ที่เหมาะสม ควรมีค่าระหว่าง 6.5-8 น้ำเป็นกรดจะทำให้น้ำเชื้ออ่อนแอ สัตว์น้ำไม่สามารถเจริญได้ตามปกติในสภาพที่ไม่เหมาะสม ปริมาณคาร์บอนไดออกไซด์ มีบทบาทต่อขบวนการหายใจของสัตว์น้ำและความอุดมสมบูรณ์ของแหล่งน้ำ

หากสภาพน้ำมีความเป็นกลางเป็นด่างเล็กน้อย สัตว์น้ำหรือแพลงก์ตอนพืช พืชน้ำ จะใช้ธาตุอาหารได้มีประสิทธิภาพมากขึ้น ความเค็มของน้ำ มีความแตกต่างกันไป แต่ละสถานที่ และประเภทของดิน สำหรับน้ำจืดมีค่าความเค็มประมาณศูนย์ ส่วนน้ำทะเลมีค่าความเค็มโดยเฉลี่ยประมาณ 35 ส่วนในฟัน ไนโตรเจนในแหล่งน้ำมี 3 รูปแบบที่สำคัญ ได้แก่ แอมโมเนีย (NH3)ไนไตรท์ (NO2) และ ไนเตรท (NO3)
เนื่องจากไนโตรเจนเป็นสารประกอบหลักของโปรตีน (Protein) ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สำคัญของสิ่งมีชีวิต

การเลี้ยงปลาสวยงาม ไม่มีแพลงก์ตอน ไม่ปลูกพรรณไม้น้ำ การละลายของออกซิเจนที่ผิวน้ำ แทบจะไม่สามารถเกิดได้เลย เมื่อปล่อยปลาลงเลี้ยงในตู้ปลาประมาณ 1-2 ชั่วโมง ปลาจะใช้ออกซิเจนหมดไปโดยไม่มีการละลายของ ออกซิเจนเพิ่มเติม ทำให้ปลาลอยหัวและอาจถึงตายได้ ดังนั้นเครื่องเพิ่มปริมาณการละลายของออกซิเจนหรือ แอร์ปั๊ม จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งต่อการเลี้ยงปลาสวยงาม ปลาไม่ต้องการก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ เมื่อมีมากจะแทรกซึมเข้ากระแสเลือดทำให้ปลาตาย คาร์บอนไดออกไซด์ เกิดจากการหายใจและการหมักหมมของเศษอาหาร ต้องหมั่นขจัดสิ่งหมักหมมและไม่ให้อาหารมากจนเกินไป

ในธรรมชาติสารประกอบไนโตรเจนมักพบในรูปของไนเตรท ขบวนการย่อยสลายแอมโมเนียเกิดได้ง่าย แพลงก์ตอนพืชและพรรณไม้น้ำจะนำเอาไนเตรทที่เกิดขึ้นไปใช้ จึงทำให้เกิดสมดุลของระบบนิเวศน์ แต่การเลี้ยงปลาสวยงาม ทำให้เกิดการสะสมของสารประกอบไนโตรเจนได้เสมอ การเลี้ยงปลาสวยงามโดยทั่วไป จะไม่พบปัญหาเกี่ยวกับความเค็ม แต่จะใช้ความเค็ม ควบคุมดูแลสุขภาพปลา มักนิยมเติมเกลือแกง 1 ช้อนโต๊ะต่อน้ำ 100 ลิตรเป็นประจำทุกเดือนๆละ 1 ครั้ง จะช่วยให้ปลาได้รับเกลือแร่ซึมเข้าร่างกาย ช่วยให้ปลามีการขับเมือก จะทำให้ปลาสดชื่นขึ้น หรืออาจใช้เกลือแกงอัตรา 3 - 5 ppt ช่วยในการป้องกันและรักษาโรคปลา

การเลี้ยงปลาสวยงามด้วยน้ำประปาจะไม่ประสบปัญหาทางด้านสารพิษ แต่สำหรับผู้ที่จะดำเนินกิจการฟาร์มเพาะเลี้ยงปลาสวยงาม ซึ่งมีความจำเป็นต้องอาศัยน้ำธรรมชาติค่อนข้างมาก ควรเลือกพื้นที่ให้ห่างไกลจากชุมชนและห่างจากโรงงานอุตสาหกรรม

แหล่งน้ำและคุณภาพน้ำ ที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโต การดำรงชีพ การสืบพันธุ์และแพร่พันธุ์ของสัตว์น้ำ เนื่องจากสัตว์น้ำ ต้องอาศัยน้ำเป็นสื่อกลางในการหายใจ การหาอาหาร การรักษาสมดุลของร่างกาย กิจกรรมทางชีวเคมี การใช้อาหาร และการขับถ่าย ของเสีย ฉะนั้นน้ำจึงเปรียบเหมือนบ้านของสัตว์น้ำ คุณภาพน้ำที่เหมาะสมและดี สัตว์น้ำจะเจริญเติบโต มีคุณภาพ สามารถจำหน่ายได้ในราคาสูง เมื่อมีการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ สามารถจัดการควบคุมคุณภาพน้ำได้ ช่วยให้การเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ ประสบความสำเร็จ


ข้อมูลจาก http://link..

บริษัท ห้องปฏิบัติการกลาง (ประเทศไทย) จำกัด หรือ CENTRAL LAB THAI ให้บริการตรวจวิเคราะห์ต่างๆ ทั้งผลิตภัณฑ์อาหาร และ ผลิตภัณฑ์ที่ไม่ใช่อาหาร

เลือกตรวจวิเคราะห์ออนไลน์กับเราได้ที่ เมนูหลักเลือกตรวจวิเคราะห์

กรุณากรอกความเห็น

กรุณากรอกชื่อ

พิมพ์ตัวเลข ↑
ตัวเลขเท่านั่น